اضطراب بيماري اختلالي اضطرابي است كه شامل نگراني بيش از حد و بيمارگونه در مورد ابتلا به بيماري هاي مختلف مي‌شود. نگراني براي سلامتي لازم است؛ اما برخي در اين مورد زياده روي مي‎‌كنند. اين دسته از افراد به صورت مداوم توهم ابتلا به يك بيماري خطرناك را داشته و تمايل دارند كه در بيمارستان نيز بستري شوند. در واقع اين رفتار جلب توجه محسوب نمي‌شود يا به علت وجود درد جسماني نيست. اين افراد فقط ترس و اضطراب حاصل از بيماري را تجربه مي‌كنند. اين يك بيماري بلند مدت است و نشانه هاي آن در طول زمان متفاوت خواهد بود. معمولا با بالارفتن سن، اين مشكل تشديد مي‌شود؛ اما با روش هاي روانشناختي مي‌توان آن را كنترل كرد.

منبع: اضطراب بيماري | درمان انواع اختلال اضطراب بيماري

اضطراب بيماري

اضطراب بيماري يا هيپوكندريا، به تازگي در كتابچه تشخيصي آماري اختلالات روان، اختلال محسوب نمي‌شود. در واقع اگر فردي اين علائم را داشته باشد براي آن تشخيص اختلالات اضطرابي يا روان تني گذاشته مي‌شود. به طور كلي اين بيماري علائم مختلفي دارد و آمار ابتلا به آن ميان زنان بيشتر است. بسياري از عوامل مثل اطرافيان و رسانه ها در ابتلا به اين بيماري موثر هستند. در ادامه مفصل در اين مورد توضيح خواهيم داد.

نشانه هاي اضطراب بيماري

در واقع قسمت عمده نشانه هاي اين بيماري شامل اضطراب و ترس مي‌شود. نشانه هاي جسماني نيز حاصل از استرس است. اين گونه افراد نشانه هاي بيماري را نيز بزرگ نمايي هم مي‌كنند. براي مثال اگر به يك سردرد ساده دچار شوند؛ آن را تومور مغزي تلقي مي‌كنند. برخي از نشانه هاي اضطراب بيماري، شامل موارد زير مي‌شود.

🔷تصور به افول وضعيت سلامتي

🔷وجود اضطراب حتي بعد از اطمينان پيدا كردن از سلامتي كامل

🔷جستجو در مورد بيماري هاي مختلف در اينترنت

🔷در خود به دنبال علائم بيماري هستند

🔷اصرار به بستري شدن در مراكز درماني و تحت نظر بودن

🔷مصرف داروهايي بدون دليل

🔷مراجعه مكرر به پزشك و انجام آزمايش هاي مختلف

🔷حرف زدن مداوم در مورد بيماري

🔷انزوا و خانه نشيني به دليل ابتلا به بيماري هاي مختلف

🔷اضطراب و بي حالي به دليل ترس از بيماري تا حدي كه كارهاي روزمره آنها را نيز مختل مي‌كند.

عوارض حاصل از اضطراب بيماري

قطعا اضطراب بيماري براي افراد مشكلاتي ايجاد خواهد كرد. همانطور كه در قسمت قبل هم ذكر شد؛ گاهي اين علائم به حدي مي‌رسند كه در زندگي روزمره فرد هم مشكل ايجاد مي‌كنند. برخي ديگر از عوارض اين اختلال به شرح زير است.

🔶مشكلات ارتباطي با ديگران، به دليل نگراني بيش از حد

🔶مشكلات مربوط به محل كار. احتمالا فرد به صورت مداوم از محل كار خود غيبت كرده يا به دليل صحبت كردن بيش از حد در مورد بيماري، همكاران خود را كلافه مي‌كند.

🔶بروزمشكلات مالي، هم به دليل مشكلات مربوط به شغل و هم انجام بيش از آزمايشات ومراجعه به پزشك

🔶ابتلا به ساير اختلالات رواني مثل افسردگي يا اسكيزوفرني

علل ايجاد كننده اضطراب بيماري

علت اصلي بروز اختلال اضطراب بيماري، به طور قطعي مشخص نيست. اما عوامل زيادي در ايجاد آن موثر هستند. براي درمان اين بيماري فرد بايد علت آن را بشناسد. قبل از هر چيز از سلامت روان و عدم ابتلا به ساير اختلالات اطمينان حاصل كرده و سپس درمان را با كمك يك روانشناس آغاز كند.

📌تصورات اشتباه

در مواردي كه فرد تصور درستي از احساسات و دردهاي خود ندارد؛ همه چيز را بزرگ نمايي مي‌كند. يا حتي در مواردي آستانه تحمل فرد بسيار پايين بوده و با بروز دردي هاي ناچيز، فشار زيادي را تحمل مي‌كند. در چنين شرايطي با ابتلا به اضطراب بيماري، فرد همواره به دنبال مداركي است كه درد خود را به بقيه نيز اثبات كند و از آنها هم تاييد بگيرد

📌خانواده

معمولا خانواده در ابتلا به اضطراب بيماري بسيار موثر هستند. خانواده هايي كه در كودكي به سلامت فرزند خود بسيار اهميت مي‌دهند؛ در واقع در اين كار افراط مي‌كنند، فرزند خود را در معرض ابتلا به به اضطراب بيماري قرار مي‌دهند. از طرفي ديگر ابتلا يكي از اعضاي خانواده به اين بيماري احتمال بروز آن را در فردي ديگر بيشتر مي‌كند. حتي مي‌توان گفت كه وقتي اطرافيان نسبت به فرد يا وضعيت سلامتي او بي اهميت هستند؛او براي جبران اين موضوع، بسيار نسبت به بدن خود حساس مي‌شود. با وجود يك بيماري سخت در خانواده يا حتي سابقه آن، افراد را بيشتر نگران سلامتي خود، مي‌كند.

📌تجارب دوران گذشته

دسته اي ديگر به دليل ابتلا به يك بيماري سخت در دوران كودكي به اضطراب بيماري مبتلا مي‌شوند. آنها هميشه احتمال بازگشت بيماري خود را مي‌دهند. از طرفي ديگر تشخيص اشتباه يك بيماري در گذشته و درگير شدن فرد با آن براي مدتي، افراد را مستعد اين بيماري مي‌كند. براي مثال يك بيماري ساده براي او سرطان تشخيص داده شده است؛ و او هميشه نگران دريافت تشخيص اشتباه از طرف پزشكان است.

📌شغل

يكي از مشاغلي كه باعث بروز اضطراب بيماري در افراد مي‌شود؛ مشاغل پرخطر و با استرس زياد مثل پزشكي است. برخي از پزشكان، به دليل اينكه مدام با بيماري هاي مختلف سرو كار دارند؛ در برخي موارد وجود آنها را در بدن خود نيز احساس مي‌كنند. حتي ميان دانشجويان پزشكي، اصطلاحي به نام سندروم ترم هفت وجود دارد. آنها معمولا در ترم هفتم دوران تحصيل خود مدام در بدن خود به دنبال بيماري هاي مختلف هستند. برخي از روانشناسان نيز طيف وسيعي از بيماري هاي رواني را در خود تشخيص مي‌دهند كه اين فقط تصور آنهاست و واقعيت ندارد.

درمان اضطراب بيماري

با اينكه اضطراب بيماري طبق معيارهاي مشخص، اختلال محسوب نمي‌شود؛ اما درمان و كنترل آن ضروري است. به دليل اينكه معمولا بيماران مبتلا به اضطراب بيماري، به اختلالات ديگري هم دچار هستند و زندگي آنها تحت تاثير اين استرس قرار مي‎گيرد؛ حتما بايد درمان را با كمك يك روانشناس و روانپزشك شروع كنند.

🔵دارو درماني

به دليل شباهت اضطراب بيماري با اختلالات طيف وسواس فكري عملي، معمولا متخصصين داروهاي مشابه با اين اختلال را تجويز مي‌كنند. داروهاي دسته مهاركننده هاي بازجذب انتخابي سروتونين مثل فلوكستين يا داروهاي بازجذب سروتونين-نوراپي نفرين مانند ونلافاكسين كه بر وسواس موثر هستند؛ براي درمان هيپوكندريا نيز تجويز مي‌شوند. البته بهتر است شروع مصرف و حتي قطع آنها نيز، تحت نظر پزشك متخصص انجام شود.

🔵روان‌درماني

موثرترين درمان ها براي اضطراب بيماري درمان شناختي رفتاري، رفتاردرماني و روش هاي كاهش استرس هستند. روانشناس با روش شناختي رفتاري باورهاي اشتباه آن‌ها را در مورد بيماري ها و سلامتي، تغيير داده و با رفتاردرماني و تكنيك هاي شرطي سازي، رفتارهاي مناسب را جايگزين مي‌كنند. با روشهاي كاهش استرس و آرميدگي، اضطراب كاهش پيدا كرده و فرد در بدن خود به دنبال پيدا كردن بيماري نيست. از آنجايي كه اين يك بيماري بلند مدت است و تاثيرات آن گسترده است؛ افراد بايد زمان زيادي را به درمان اختصاص دهند.

سخن پاياني

براي درمان اختلالات اضطرابي مثل اضطراب بيماري بايد ابتدا دليل اين استرس مشخص شود. يا حتي اينكه فرد در چه موقعيتي بيشتر به بيماري فكر مي‌كند. همه اين اقدامات و درمان علائم به كمك روانشناس امكانپذير است. با توجه به مطالبي كه ذكر شد؛ به دليل اختلالات همزماني كه وجود دارند وحتي تاثيرات اين بيماري بر زندگي شخصي و اجتماعي ؛ فرد بايد هرچه سريعتر درمان را شروع كند. اطرافيان نيز مي‌توانند در اين زمينه موثر واقع شوند و به فرد مبتلا كمك كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اضطراب بيماري مي توانيد با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه از طريق شماره  02191002360 تماس بگيريد.

سوالات متداول